Կենդանակերպի Նշանի Փոխհատուցում
Նյութելիություն C Հայտնի Մարդիկ

Բացահայտեք Համատեղելիությունը Կենդանակերպի Նշանի Միջոցով

Բացատրեց. ինչու են Հայաստանն ու Ադրբեջանը կրկին վիճում Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ

Անցած շաբաթավերջին լարվածությունը սրվեց երկու երկրների սահմանին և հանգեցրեց առնվազն չորս ադրբեջանցի զինվորի մահվան: Սպանություններից հետո Հայաստանն ու Ադրբեջանը բանավոր վիճաբանության մեջ են մտել՝ մյուսին մեղադրելով վերջին հակամարտությունը հրահրելու մեջ։

Հայաստան Ադրբեջան հակամարտություն, Լեռնային Ղարաբաղի տարածք, Լեռնային Ղարաբաղի տարածքի հակամարտություն, Հայաստանի բանակ Ադրբեջան, Իլհամ Ալիև, Համաշխարհային նորություններԵրկուշաբթի, 4 ապրիլի, 2016 թ.-ին հասանելի «Ասոշիեյթեդ պրես» հեռուստատեսության տեսագրությունից վերցված այս գրառման մեջ հայ զինվորները կիրակի օրը՝ ապրիլի 3-ին, անցնում են «Գրադ» հրթիռային կայան Լեռնային Ղարաբաղի անջատողական շրջանի Մարդակերտ գյուղում։ . (AP)

Մոտ չորս տասնամյակ Կենտրոնական Ասիայում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տարածքային վեճերը և էթնիկ հակամարտությունները ազդել են Հարավային Կովկասում գտնվող Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանի վրա: Անցած շաբաթավերջին լարվածությունը սրվեց երկու երկրների սահմանին և հանգեցրեց առնվազն չորս ադրբեջանցի զինվորի մահվան: Սպանություններից հետո Հայաստանն ու Ադրբեջանը բանավոր վիճաբանության մեջ են մտել՝ մյուսին մեղադրելով վերջին հակամարտությունը հրահրելու մեջ։







Հուլիսի 6-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել էր, որ Հայաստանի հետ խաղաղ բանակցությունները դադարեցվել են Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում երկու ժողովուրդների միջև շարունակվող հակամարտության պատճառով։

Ինչի՞ մասին է այս կոնֆլիկտը։

Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում հակամարտությունը սկսվել է 1980-ականների վերջին Խորհրդային Միության փլուզումից հետո և տևել մոտավորապես մինչև 1994 թվականը, և Հայաստանը և Ադրբեջանը հավակնում էին այս ռազմավարական տարածքին: Այդ ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղի անկլավում անցկացվել էր Ադրբեջանի կողմից բոյկոտված հանրաքվե, որտեղ ժողովուրդը նախընտրեց անկախությունը երկու երկրներից որևէ մեկին միանալու փոխարեն:



Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերի և էթնիկ ադրբեջանցիների միջև հակամարտությունը հասել է հատկապես ցածր մակարդակի, երբ Հայաստանն ու Ադրբեջանը միմյանց մեղադրում են էթնիկ զտումներ հրահրելու մեջ: Իրավիճակը վատթարացավ, երբ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը՝ վարչական միավոր, որոշեց քվեարկել Հայաստանին միանալու օգտին՝ հաշվի առնելով իր մեծաթիվ հայ բնակչությունը: Մինչև 1992 թվականը բռնությունն աճել էր, և հազարավոր խաղաղ բնակիչներ տեղահանվել էին, ինչը ստիպեց միջազգային մարմիններին ուշադրություն դարձնել:

1994 թվականի մայիսին Ռուսաստանը միջնորդեց հրադադար հաստատել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, սակայն հակամարտությունը շարունակվում է երեք տասնամյակ՝ հրադադարի խախտման և բռնության դեպքերով, որոնք հրահրվել են երկու կողմերից:



Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը զինադադարից հետո.

Փորձագետները նշում են, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանը լարված է 2018 թվականից, հատկապես այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը զորքեր մտցրեց Վրաստանի հետ սահմանին մոտ գտնվող տարածք։ Բռնությունից ընդմիջումով, որին վիճելի տարածաշրջանը ականատես է եղել ավելի քան 30 տարի, այս տարածքը համեմատաբար հանգիստ է վերջին երկու տարիների ընթացքում:

2016 թվականի ապրիլին տարածաշրջանը հատկապես լարված էր երկու երկրների միջև կատաղի մարտերի պատճառով, որը հայտնի դարձավ որպես Քառօրյա պատերազմ: Այդ ժամանակից ի վեր, թեև տարածաշրջանում բռնկման ժամանակավոր դեպքեր են եղել, այն ոչ մի կերպ մոտ չի եղել 2016թ.



Էքսպրես բացատրեցայժմ շարունակվում էTelegram. Սեղմել այստեղ՝ մեր ալիքին միանալու համար (@ieexplained) և մնացեք թարմացված վերջին

Ի՞նչ տեղի ունեցավ անցած շաբաթավերջին:

Անմիջապես պարզ չդարձավ, թե ինչից է սկսվել հանգստյան օրերին մարտերի այս փուլը: Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հայտնել է, որ երեք ադրբեջանցի զինվոր է զոհվել կիրակի օրը, մեկը՝ երկուշաբթի օրը, Տավուշի մարզի մերձակայքում՝ Հայաստանի հյուսիս-արևելքում, հրետանային կրակի հետևանքով։ Եվս հինգ զինվոր վիրավորվել են։ Հաղորդվում է, որ միջադեպի ժամանակ վիրավորվել են նաև երկու հայ զինվորներ։



Ըստ BBC-ի հաղորդագրության, Ադրբեջանը հայտարարել էր, որ ոչնչացրել է հայկական ամրոցն ու հրետանին և զոհեր է տվել հարյուրավոր հայ զինվորների, մի պնդում, որը Հայաստանը հերքել է: Երկուշաբթի օրը Ադրբեջանի նախագահը կրկնապատկեց իր կառավարության այն պնդումը, որ Հայաստանը սկսել է մարտերը՝ ասելով. Հայաստանի քաղաքական և ռազմական ղեկավարությունը կրելու է սադրանքի ողջ պատասխանատվությունը։

Հայաստանն իր հերթին հայտարարեց, որ հակամարտությունն առաջացրել է Ադրբեջանը, և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը երկուշաբթի կառավարության նիստի ժամանակ հայտարարեց, որ ադրբեջանական սադրանքներն անպատասխան չեն մնա։



Պաշտպանության նախարարը հավելել է, որ հայկական ուժերը չեն հրետակոծում Ադրբեջանում գտնվող քաղաքացիական օբյեկտները և թիրախավորում են միայն ադրբեջանական զինուժի ինժեներական ենթակառուցվածքները և տեխնիկական օբյեկտները։

Ի՞նչ է սպասվում Լեռնային Ղարաբաղին.

Դիտորդները կարծում են, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համապարփակ պատերազմը քիչ հավանական է մի շարք գործոնների պատճառով: Այս վիճելի տարածաշրջանում կան հարյուրավոր քաղաքացիական բնակավայրեր, որոնց բնակիչներն ուղղակիորեն կազդեն և կարող են տեղահանվել, եթե երկու երկրների միջև լայնածավալ պատերազմ սկսվի:



Չնայած անցյալ շաբաթավերջին տեղի ունեցած զարգացումներից հետո Թուրքիան հայտարարություն տարածեց, որ կաջակցի Ադրբեջանին իր տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու համար, դիտորդները կարծում են, որ ցանկացած ռազմական էսկալացիա ավելի խորը կներքաշի տարածաշրջանային ուժերին, ինչպիսիք են Թուրքիան և Ռուսաստանը, ինչը չէր լինի: նախընտրելի է կամ Անկարան, կամ Մոսկվան։

Կա նաև նավթի և գազի խողովակաշարերի և ռազմավարական ճանապարհների ցանցի հարցը, որոնց մուտքը կարող է արգելափակվել կամ ընդհատվել լայնամասշտաբ մարտերի դեպքում: Ե՛վ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի համար դրանք անհապաղ մարտահրավերներ կստեղծեն, ինչը դիտորդներին կստիպի ենթադրել, որ պատերազմը չի բխի երկու երկրների շահերից:

Կիսվեք Ձեր Ընկերների Հետ: