Ինչպես Դումքեթուն փոխակերպեց գուջարաթի գրականությունը իր պատմվածքներով
Ռատնո Դհոլի․
RATNO DHOLI. DHUMKETU-Ի ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԹԱՐԳՄԱՆԻՉ Է ՋԵՆԻ ԲՀԱՏԸ Ժամանակին գուջարաթի ժամանակակից գրականության բազմաթիվ հայտնի կերպարների անուններն այժմ կորել են: Ո՞վ կճանաչեր Չունիլալ Մադիայի Աբհու Մակարանիին այսօր: Նա տվել է իր կյանքը՝ պաշտպանելու ծխախոտի գործարանում աշխատող կնոջ պատիվը (որը Քեթան Մեհթան վերածել է չիլի մշակման տան, 1987 թվականին նկարահանված իր «Միրչ Մասալա» ֆիլմում մեծ ազդեցություն թողեց: Այնուհետև կա Ալի Դոսոն՝ մի թուլամորթ տղամարդ, ով ձմռան վաղ առավոտյան կամաց-կամաց քայլում է քաղաքով մեկ՝ իր ծիսական այցելության համար փոստային բաժանմունք՝ հարցնելու իր ամուսնացած դստեր ցանկացած խոսքի մասին: Նա ավելի համընդհանուր գրավչություն ուներ, ուստի նրա կերպարը շարունակում է մնալ որոշակի տարիքի շատ ընթերցողների մտքերում: Ալին ներկայացված է Դհումեկտուի «Փոստի գրասենյակ» կարճ պատմվածքում (գրվել է 1920-ականներին), որը, հավանաբար, գուջարաթիում ամենաանթոլոգացված կարճ գեղարվեստական գրականությունն է:
Դումկետու, որը նշանակում է գիսաստղ, Գաուրիշանքար Գովարդհանրամ Ջոշիի (1892-1965) գրչանունն էր։ Գուջարաթիում պատմվածքի ձևի հայտնվելը հետագծվում է դարասկզբին, բայց ձևը ծաղկում էր այն բանից հետո, երբ Դումքեթուն սկսեց հրատարակվել 1920-ականներին: Շուտով նրան միացավ Ռամնարայան Վիշվանաթ Պատհակը (Դվիրեֆ)՝ հարստացնելով այս գրական ձևը: Իրենց նյութի ընտրության, պատմվածքի մոտեցման և ընթերցողների հետ փոխհարաբերությունների հարցում նրանք այնպիսին էին, ինչ Փրեմչանդն էր այն ժամանակ հինդի ընթերցողների համար: Նրանք հող նախապատրաստեցին KM Munshi-ի, Tribhuvandas Luhar Sundaram-ի, Jhaverchand Meghani-ի և այլոց համար:
Դա ազատության շարժման ժամանակն էր։ Մ.Ք. Իսկապես, գուջարաթի գրականության պատմաբաններն այս ժամանակաշրջանն անվանում են Գանդի յուգ։ Այն նշանավորվեց սոցիալական զարթոնքով և նավաջիվան (նոր կյանք) խոստումով, որը Գանդիի խմբագրած ամսագրերից մեկի վերնագիրն էր: Դումկետուի հանճարը կայանում էր նրանում, որ նա գիտակցում էր նոր հնարավորությունները, ինչպես նաև այն, ինչը մի կողմ էր մղվում կամ կորցնում ընդմիշտ: Եթե դա լավագույն ժամանակներն ու վատագույն ժամանակներն էին, Դումքեթուի գրիչը գրավեց այդ ամենը: Նա կարող էր դա անել՝ կենտրոնանալով ավելի նուրբ հույզերի և զգայունության աշխարհի պատկերման վրա: Թեև նրա գեղարվեստական գրականությունն արտացոլում էր կաստային և դասակարգային խոչընդոտների սոցիալական իրողությունները, նա ավելի շատ հետաքրքրված էր ձևի ստեղծմամբ և սիրտը հուզող պատմություններ պատմելով: Օրինակ, Ռատնո Դհոլին ունի գյուղական թմբկահար, որն ապրում է կաստայի խիստ իրականության մեջ, բայց դա սիրո համընդհանուր հեքիաթ է՝ իր արհեստի և ամուսնու հանդեպ: Նվիրված լինելով գրականությանը որպես ապրելակերպի՝ Դումկեթուն ոգեշնչվել է ձևի եվրոպացի և ռուս վարպետներից, հատկապես Գի դե Մոպասան Լև Տոլստոյից և Անտոն Չեխովից:
Շատերը նրա ստեղծագործությունները՝ շուրջ 500 պատմվածքներ, բացի բազմաթիվ վեպերից, համարում են հնդկական գրականության լավագույններից մեկը: Այնուամենայնիվ, նրա գրեթե ամբողջ աշխատանքը անհասանելի է ոչ գուջարաթի ընթերցողների համար: Բհայա Դադան հայտնվել էր Սարլա Ջագմոհանի թարգմանության մեջ, որը տպագրվել էր Գուջարաթից Ընտրված կարճ պատմվածքներում, դեռևս 1961 թվականին, բայց դրանից հետո փոքր առաջընթաց գրանցվեց: Վերջին տասնամյակում, սակայն, թարգմանիչների նոր սերունդը ավելի շատ գուջարաթի գլուխգործոցներ է պատրաստում անգլերենով:
Ռատնո Դհոլի. Դումկետուի լավագույն պատմությունները, թարգմանված Ջենի Բհաթի կողմից, Գուջարաթի գրական ժառանգության հարուստ հատվածն առաջարկում է ավելի լայն ընթերցողներին: Խոհեմ թարգմանությունը այնքան մոտ է, որքան կարելի է հասնել Դումկետուի բնօրինակին, քանի որ Բհաթի ամենակարևոր խնդիրն այստեղ հեղինակի հանդեպ արդարություն ցուցաբերելն է: Այն, որ նա ինքն էլ կայացած պատմվածքագիր է, պետք է օգներ: Առանցքային բառերի նրա լավ տեղեկացված ընտրությունները գուջարաթի ընթերցողի համար բացում են վերընթերցման նոր հնարավորություններ: Անցյալ աշխարհի տերմիններն ու արտահայտությունները, արտահայտություններն ու ավանդույթները օտար լեզվի վերածելը նուրբ աշխատանք է. այն պահանջում է համբերատար և հմուտ բանակցություններ երկու ժամանակաշրջանների, երկու մշակույթների և երկու լեզուների միջև: Բհաթը նրբանկատորեն է կատարել առաջադրանքը:
Նման հզոր և արդյունավետ գործչի արդյունքից լավագույնը ընտրելը դժվար է լինելու: Բհաթը ընտրություն է կատարել, որը ցույց է տալիս հեղինակի էվոլյուցիան ժամանակագրական առաջընթացի միջոցով՝ ցավոք, բաց թողնելով այնպիսի գոհարներ, ինչպիսին է Vinipat-ն իր ապշեցուցիչ կանխագուշակությամբ և հաճախակի մեջբերվող վերջին տողով, որը կանխագուշակում է մշակութային կործանումը, որը թարգմանվելիս գնում է. Երբ անկումը սկսվում է, ամեն ինչ գնում է: անկման մեջ! Բայց Դումկետուից ցանկացած ընտրություն անպայման կթողնի ընթերցողին՝ խնդրելով ավելին:
Կիսվեք Ձեր Ընկերների Հետ:
